Хүүгийн үгс

Халимаг түмний тухай сайн мэддэггүй, ер нь дэлхий даяар тархан суугаа Монгол үндэстнийхээ тухай сайн мэддэггүй л дээ. Энэ киног үзээд нэлээд зүйлийг олж харлаа. Дуустал нь үзсэнийхээ дараа бас нэлээд зүйлийг ойлгож авсан гэж бодлоо. Бид заримдаа Өвөр Монголчуудаа, Буриадуудаа гадуурхана, хэл аялгаар нь гоочилно. Бүр дотооддоо хүртэл "Дөрвөд хүн хүн хүн биш дөрвөн шийр мах биш", "Булганыхан будилаантай, будаан дээрээ зодоонтой" гэх мэт хаанахын ямар санаатан яах гэж зохиож тараасан нь мэдэгдэхгүй мулгуу үгс хэлэлцэн биенээ чичлэлцэж, бүүр нэг нэгнээ Хятадын эрлийз, хурлийз гэж хоорондоо муудалцацгаах юм.
Ер нь Монгол гэсэн сэтгэлтэй бол цэвэр Хятад хүн байсан ч яадаг юм бэ? Монголоо гэж бодохгүй бол цэвэр Монгол цустай байсан ч хэрэг алга шүү дээ.

Одоо энэ хоёр Солонгосын байж байгаа царайг ч харсан ичмээр л байгаа биз дээ. Бараг ах дүү улс нэг үндэстэн байж дэлхий даяар шившгээ тариад л байж байна. Саяхан нэг бичлэгний доор нэг залуу "харц Халимагийг өмөөрлөө, хаа байсан холын тэднийг ярьж суухаар Монголоо хөгжүүл" гэсэн утгатай зүйл бичих юм. Юун эзэн, язгууртан, харц, зарц вэ? Дэлхийн хаана ч суугаа Монгол үндэстнүүд ах дүүс, төрөл садан, мах цусны маань тасархай болохоос биш хаан, харц биш болов уу. Монголчуудыг 5 саяас дээш гаргаж болохгүй гэдэг юм гэнэ лээ. Гэхдээ уг нь бүгдийг тоолбол хэдийн 5 саяас дээш гарсан байгаа байлгүй дээ. Харин нэгдэж л чадахгүй байгаа. Орос, Хятадын дотор Монгол нэг хэсэг байгаад, бас Халимаг гээд ийм улс хөл дээрээ босож ирж байгаа нь бас их чухал зүйл мэт. Бид нэг нэгнээ түшиж харилцаж, хоорондоо холбоотой хөгжиж болдог бол мөн сайхансан... Бас бид бүгдийг нэгтгэн холбох гол зүйл бол яах аргагүй Монгол бичиг маань л юм байна. Мөн соёл урлаг, ардын хөгжим, дуу маань юм байна...

Монголчуудыг жийргэвч байдлаар байлгах гэж Оросууд тусгаар улс байдлаар үлдээсэн гэж ярих, гэхдээ арай өөр бодлууд энэ киног үзэж дуусаад төрсөн.

Ирээдүйд хүүхдээ хийл, төгөлдөр хуур зааж сургах юмсан гэж боддог байсан бол саяхан нэг хурлын үеэр Улсын филармоны Монгол үндэсний найрал хөгжмийн тоглолтыг үзсэнээс хойш ятга, хуучир, ёочин, морин хуурыг илүүд үзэх болов. Ер нь ийм тоглолт концертыг тоож үзэж байгаагүй, Голливудын киног л илүүд үздэг байлаа. Ядаж хааяа ч болов үзэж сэтгэлийн таашаал авч баймаар санагдсан.
Урьд нь Сицилийн уст гудамжаар аялж, Парисын цамхаг дээр гарч, Египтийн пирамидын дэргэд наранд шарагдан зогсож үзэхийг хүсдэг байсан бол сая энэ бодол маань өөрчлөгдөөд аялах болбол Өвөр Монгол, Хөх нуур, Шинжан, Халимаг, Буриад Монгол доторх сайхан газруудаараа аялах нь илүү юм гэсэн бодол төрөх болов. Магадгүй зарим хүмүүсийн нүдэнд бодол нь хумигдаж жижгэрч байгаа мэт харагдаж магадгүй. Сайн мэдэхгүй юм. Гэхдээ дэлхийн олон сайхан газруудыг интернетээр зургийг нь үзээд, уншаад сонсоод нэлээд мэдэх ч өөрийнхөө эргэн тойрныг огт мэдэхгүй юм байна шүү дээ...